Resultaten naleving emissiehandel

De NEa wil haar rol als toezichthouder voorspelbaar, rechtmatig en efficiënt vervullen. Door heldere toezichtplannen en duidelijke communicatie verwachten we dat de bedrijven weten wat ze moeten doen. Wanneer bedrijven toch nog moeite hebben de uitvoering van de regelgeving te begrijpen, helpt de NEa waar nodig. Wanneer er aanwijzingen zijn dat een bedrijf niet naleeft, gaan we over tot toezicht en leggen we waar nodig boetes op. In 2017 hebben alle 428 bedrijven het jaar goed afgesloten. De juiste informatie werd op tijd bij de NEa aangeleverd.

Analyse van data
In 2017 heeft de NEa weer meer ingezet op de analyse van alle beschikbare data. Zoals bijvoorbeeld het analyseren van verificatierapporten en het vergelijken van gasfacturen met emissiedata. Door deze analyses goed uit te voeren, kan de NEa  gerichter haar controles en inspectiecapaciteit inzetten. Hiermee richten we ons op de grootste risico’s en beperken we de toezichtlast voor bedrijven daarbij zoveel mogelijk.

Stijgende lijn
Bij zowel het indienen van de meldingen die een mogelijke wijziging in de toewijzing tot gevolg hebben en ook in de aangeleverde emissieverslagen en verificatierapporten is een stijgende lijn te zien. Het percentage tijdig ingediende melding rondom toewijzing lag in 2017 op 88% (8% hoger dan in 2016). De emissieverslagen en verificatierapporten waren in 2017 van een hogere kwaliteit. In totaal zijn er 15 bevindingen gedaan die meegenomen worden naar toekomstige inspecties en hebben 22 bedrijven een brief gehad met constateringen van kleinere onvolkomenheden. Deze aantallen zijn beide lager dan in 2016.

Inspectie resultaten
Bij 50% van de geïnspecteerde bedrijven zijn overtredingen geconstateerd. Dit ligt in lijn met 2016 toen er bij bijna 53% van de geïnspecteerde bedrijven overtredingen waren geconstateerd.

Wat betreft de bedrijven met overtredingen:

  • was bij de helft sprake van kleinere overtredingen,
  • werd of wordt bij 20% een nader onderzoek ingesteld naar de overtredingen,
  • werd of wordt bij 15% de CO2-emissie ambtshalve vastgesteld,
  • en werd of wordt bij nog eens 15% van deze bedrijven een handhavingsonderzoek uitgevoerd.

Het feit dat de NEa het toezicht risico-gestuurd uitvoert draagt er ongetwijfeld aan bij dat bij een relatief hoog percentage van de bezochte bedrijven overtredingen (variërend in aard en omvang) worden geconstateerd.

Over geheel 2017 heeft de NEa in totaal 5 signaalonderzoeken uitgevoerd naar mogelijke overtredingen. Verder is in navolging van 2016 een themaonderzoek uitgevoerd naar meldingen toewijzing.

 In totaal zijn er 9 handhavingsonderzoeken uitgevoerd ten behoeve van het opleggen van een boete.

NEa zet in op vereenvoudiging en verbetering

Daar waar het in 2016 met name draaide om het voor het voetlicht brengen van vereenvoudiging en verbetering van de ETS-richtlijn, heeft de NEa in 2017 zich meer gefocust op de regels in de verordeningen waarmee het bedrijfsleven en de NEa te maken zal krijgen vanaf het jaar 2021. Zowel op het gebied van registerzaken, monitoring als toewijzing heeft de NEa actieve voorstellen gedaan om het EU ETS systeem nog beter, eenvoudiger én betrouwbaarder te maken. Daar waar zinvol wordt de samenwerking met de collega’s uit andere lidstaten opgezocht.

Vereenvoudiging in de praktijk
Naast inzet op wijziging van regels zet de NEa haar vereenvoudigingsideeën ook om in de praktijk. Vanaf november 2017 kunnen bedrijven met een eenvoudige monitoringssystematiek een vereenvoudigd monitoringsplan gebruiken. Het vereenvoudigd monitoringsplan bevat veel minder informatie dan het standaard format en de beschrijving van de verschillende monitoringsmethodes is voor ingevuld, zodat bevestiging van de methode voldoende is. Door het vereenvoudigde monitoringsplan kan onder meer de verificatie van het emissieverslag eenvoudiger en zullen er minder meldingen van wijzigingen nodig zijn.

Opvragen gasverbruik
Bijna de helft van de bedrijven heeft in 2017 een verzoek van de NEa ontvangen om een machtiging te verstrekken, zodat de NEa het gasverbruik van deze bedrijven kan opvragen bij de landelijk netwerkbeheerder. Deze cijfers worden vervolgens gebruikt voor het toezicht op de naleving. Op deze manier kunnen de inspecteurs van de NEa hun tijd nog slimmer inzetten en neemt de toezichtlast af bij de bedrijven.

Inlogscherm NEa-loket

Doorontwikkeling NEa-loket

Om aan te sluiten bij de Rijksbrede ontwikkeling om alleen nog digitaal te communiceren met bedrijven en burgers, heeft de NEa eind 2015 het NEa-loket geopend. In deze beveiligde omgeving op de NEa-website kunnen deelnemers aan het EU ETS digitaal hun meldingen, verbeterrapportages en emissieverslagen indienen. Afgelopen jaar is gewerkt aan het verder ontwikkelen van deze omgeving. Zo kunnen bedrijven nu ook zelf hun contactgegevens aanpassen. 

Het streven is om deze omgeving verder uit te breiden totdat alle ETS processen hier deel van uitmaken.

Rapport voortgang emissiehandel

In het rapport "Voortgang Emissiehandel" publiceert de NEa jaarlijks een analyse op de emissiegegevens. Het rapport, dat begin september verschijnt, geeft inzicht in het verloop van de uitstoot. Afgelopen jaar is voor het eerst ook aandacht gegeven aan de totale Europese uitstoot. Ook rapporteert het over de inzet van de belangrijkste brandstoffen bij de bedrijven die deelnemen aan het ETS. Verder toont het rapport het verloop van de veilingprijs, de ontwikkeling in de hoeveelheid gratis verstrekte emissierechten naast een vergelijking daarvan met de uitstootgegevens.

Effort sharing

Op grond van de zogenoemde “Effort Sharing decision”, oftewel ESD, moet Nederland voor de sectoren die niet onder het EU ETS vallen (gebouwde omgeving, verkeer en landbouw) in 2020 16% minder uitstoten dan in het jaar 2005. Dit besluit bevat tevens mogelijkheden om emissierechten van en aan andere lidstaten te (ver)kopen en om aan Nederland toegewezen emissierechten uit voorgaande jaren mee te nemen naar een volgend jaar. Gelet op deze mogelijkheden is er een ESD register ingesteld waarmee lidstaten onder andere voornoemde mogelijkheden kunnen uitvoeren .

Strategie inleveren emissierechten ESD
De NEa beheert namens de minister de Nederlandse  rekeningen. Om de uitstoot van een jaar te vereffenen zorgt de NEa ervoor dat er op een door de Europese Commissie vastgestelde peildatum voldoende rechten op de ESD-rekening van dat jaar staan. Bij het beheer van de ESD-rekeningen hoort ook een adviesrol: zo zet de NEa onder meer de prognoses van de uitstoot naast de balans van emissierechten en adviseert vervolgens welke strategie passend is bij gemaakte afspraken. In 2017 kon de NEa voor het eerst de uitstoot over de jaren 2013 en 2014 die niet onder het EU ETS vielen, vereffenen in het ESD register. Voor deze jaren heeft de NEa in opdracht van de toenmalige minister van IenM het vereiste aantal rechten ingeleverd en de niet gebruikte rechten en kredieten doorgeschoven om in latere jaren eventueel te kunnen gebruiken. Volgens de huidige prognoses heeft Nederland tot en met 2020 naar verwachting ruim voldoende emissierechten om aan de verplichtingen binnen ESD te kunnen voldoen.

Toekomst emissiehandel luchtvaart

'Stop the Clock' gaat door tot eind 2023
Bij de introductie van luchtvaart in het EU ETS in 2010 vielen alle vluchten van of naar een Europese luchthaven onder het EU ETS. Met ingang van het jaar 2012 besloot de EU echter om alleen vluchten binnen de EU onder het EU ETS te laten vallen. De maatregel had als doel om ruimte te creëren voor de ontwikkeling van een wereldwijd handelssysteem voor luchtvaartemissies. De internationale burgerluchtvaartorganisatie ICAO heeft in 2016 een akkoord gesloten over dat wereldwijde systeem. Op basis daarvan heeft de EU eind 2017 besloten de beperking tot vluchten binnen de EU te verlengen tot en met 2023.

CORSIA
Het wereldwijde systeem waartoe in ICAO-verband is besloten heet CORSIA (Carbon Offsetting and Reduction Scheme for International Aviation). Het systeem zal vanaf 2022 periodiek worden geëvalueerd met het oog op de duurzame ontwikkeling van de internationale luchtvaart, de doeltreffendheid van het systeem en de effecten van het systeem op de groei van de sector. De ICAO-lidstaten zullen naar verwachting in 2018 overeenstemming bereiken over de regels voor de monitoring en rapportage van emissies onder CORSIA. Voor de EU zullen deze regels worden opgenomen in specifieke Europese regelgeving. Naar verwachting zal de NEa een rol krijgen in de uitvoering hiervan. Op de langere termijn, als er meer duidelijkheid is over de manier waarop CORSIA zich zal ontwikkelen, zal de EU de CORSIA regels opnemen in het EU-ETS.  Daarbij zal dan ook worden bezien of de beperkte werking van het EU ETS voor luchtvaart moet worden gecontinueerd of niet. Dit betekent  dat de internationale luchtvaart de tijd krijgt om de waarde te bewijzen van CORSIA.

De opzet van CORSIA is om de groei van de emissies na 2020 te compenseren. Dat zal gebeuren door het kopen van en handelen in emissiereducties in andere sectoren. Welke emissiereducties in aanmerking komen moet nog worden bepaald, te denken valt bijvoorbeeld aan een borgingssysteem dat lijkt op het CDM-systeem (Clean  Development Mechanism) onder het Kyoto Protocol. De NEa volgt de ontwikkeling van CORSIA goed, met name met het oog op de vraag of het systeem uiteindelijk zal zorgen voor daadwerkelijke emissiereducties. Op 1 januari 2021 gaat CORSIA van start met de eerste drie jaren van de vrijwillige fase. Op dit moment hebben 72 staten, waaronder alle EU lidstaten, toegezegd aan deze eerste fase te gaan deelnemen.