We zijn echt begonnen
Hier is het dan, het jaarverslag NEa van 2023. Toen ik ging nadenken over dit voorwoord ben ik eerst eens gaan lezen hoe ik een jaar geleden terugkeek op 2022. En dat was een heftig jaar. De oorlog in Oekraïne was gestart en de energiecrisis en inflatie lieten diepe sporen na. Tegelijkertijd werd het effect van beprijzing van CO2-uitstoot en energie steeds duidelijker. De toegenomen kosten van energie resulteerden in een verlaging van de CO2-uitstoot van meer dan 8%. Een daling die in de afgelopen vijftien jaar nog nooit was vertoond.
De energiemarkt en inflatie zijn in 2023 enigszins tot rust gekomen. Maar de daling van de co2 uitstoot zet zich in 2023 voort. In 2023 is de CO2 uitstoot in de ETS-sectoren gedaald met meer dan 13%. Op het eerste oog goed nieuws. Maar we zien ook dat de industrie in Nederland, en ook in de rest van Europa, het moeilijk heeft. Hoge energieprijzen, internationale spanningen en inflatie hebben daar allemaal aan bijgedragen. De daling van de CO2-uitstoot is daarom voor een groot deel veroorzaakt door minder productie vanwege vraaguitval, niet door schonere productie. En uiteindelijk is dat laatste wel wat we willen bereiken. Dat Europa een innovatieve en concurrerende economie is en koploper in klimaatneutraal produceren. Daar zijn we nog niet. Daar is meer voor nodig. Lange termijn beleid, zoveel als mogelijk op Europees niveau, gaat daarbij helpen. In 2022 zagen we al de duidelijke contouren van het Fitfor55 pakket, het ambitieuze Europese klimaatprogramma om in 2050 klimaatneutraal te zijn. In 2023 is dit allemaal nog veel concreter geworden. Dat merken we ook als NEa, want veel onderdelen van dit programma gaan wij uitvoeren en toezicht op houden. De eerste onderdelen van dit pakket zijn in 2023 in werking getreden, bijvoorbeeld het Carbon Border Adjustment Mechanism, maar ook het ETS voor zeevaart. We zijn dus echt begonnen! We hebben 2023 vooral gebruikt om ons voor te bereiden op alle nieuwe taken en verantwoordelijkheden die we dit jaar en de komende jaren gaan oppakken. In dit jaarverslag daarom veel aandacht voor al deze nieuwe taken die de NEa gaat uitvoeren. Want die liegen er niet om.
Als NEa hebben we een belangrijke rol om vanuit onze kennis van de uitvoering en toezicht knelpunten te signaleren naar beleid.
Dit alles vraagt veel van de NEa en haar medewerkers. Het maakt ons trots dat we nieuwe taken met aantoonbare impact kunnen oppakken, maar we willen en moeten dat ook goed doen. Het zijn nieuwe taken met nog de nodige onzekerheden. Dat maakt het ook spannend. Het vraagt om goede afstemming met onze opdrachtgevers bij EZK, I&W en Financiën en EZK als eigenaar van de NEa. En gelukkig is dat contact goed. We hebben korte lijnen en helpen elkaar waar we kunnen. Als NEa hebben we een belangrijke rol om vanuit onze kennis van de uitvoering en toezicht knelpunten te signaleren naar beleid. In 2023 hebben we ook een record aantal uitvoeringstoetsen gedaan op nieuwe wet- en regelgeving. Er wordt over het algemeen goed rekening gehouden met de adviezen die we geven. En daar moeten we mee doorgaan. Want complexe regelgeving is niet alleen een belemmering voor de NEa, maar vooral ook voor al die bedrijven die invulling moeten geven aan de noodzakelijke energietransitie. Als NEa zullen we dus actief zijn en blijven om het beleid erop aan te spreken dat nieuwe regelgeving uitvoerbaar is en voldoende lange termijn perspectief biedt. Daarover gesproken, bedrijven moeten uiteraard voldoen aan de regelgeving. Maar zien we ook daarbuiten niet met zijn allen de noodzaak om duurzamer te ondernemen?
