CO2-uitstoot grote bedrijven verder gedaald
In Nederland is in 2019 de CO2-uitstoot van de bedrijven onder het Europese emissiehandelssysteem (ETS) gedaald met 4,2% t.o.v. 2018. Hiermee wordt een dalende trend doorgezet die in 2015 begon. In 2019 ging in het in totaal om 83,7 megaton CO2-uitstoot waar dat in 2015 nog 94,1 megaton was. De 420 bedrijven die onder het ETS vallen zijn samen verantwoordelijk voor ongeveer de helft van de totale CO2-uitstoot in Nederland.
Uitstoot energiesector daalt sneller dan de industrie
De energiesector stootte in 2019 ruim 7,6% minder CO2 uit dan in 2018. Met deze daling stoot de Nederlandse energiesector voor het tweede jaar op rij minder CO2 uit dan de industrie. In de industrie daalt de CO2-uitstoot met 0,8%. Hiermee daalt de uitstoot net als in 2018 licht.
Dat de energiesector zoveel minder uitstoot komt voornamelijk door verminderde uitstoot van CO2 uit steenkool. Waar kolen in 2015 nog verantwoordelijk waren voor ruim 61% van de CO2-uitstoot in de energiesector, is dat in 2019 nog ‘slechts’ 32,6%. Deze daling is waarschijnlijk het effect van een overstap in de energiesector van kolen naar aardgas, biomassa en zon- en windenergie.
Klimaatdoel energiesector in zicht
In 2019 werd er in de energiesector 3,3 Mton CO2 minder uitgestoten waar het klimaatakkoord vraagt om een vermindering van in totaal 20,2 Mton in 2030. Als de energiesector een soortgelijke daling van CO2-uitstoot de komende jaren weet vast te houden wordt dat doel gehaald. Daarvoor is het noodzakelijk dat de ingeslagen weg van verduurzaming en afschakeling van kolen verder wordt gevolgd.
Minister Wiebes, Ministerie van Economische Zaken en Klimaat
“De bedrijven die vallen onder het EU ETS verminderen al jaren gezamenlijk hun CO2-uitstoot. In Nederland is dat mede mogelijk dankzij de expertise en kundigheid van de NEa waardoor het EU ETS al 15 jaar zorgvuldig wordt uitgevoerd en bedrijven worden ondersteund in het halen van hun doelen.”
Rapportages en publicaties Emissiehandel
Net als andere jaren zijn er ook in 2019 een aantal publicaties en rapportages over emissiehandel gepubliceerd. De NEa doet dit om meer uitleg en duiding te geven aan de cijfers die zij krijgen aangeleverd. Dit is een proces dat voortdurend in ontwikkeling is en zoveel mogelijk aansluiting zoekt bij de actualiteit.
Monitoren van mondiale luchtvaart emissies gestart
In 2019 is begonnen met het monitoren van de mondiale emissies van de luchtvaartsector onder CORSIA, het wereldwijde systeem van emissiehandel voor de luchtvaart opgezet door de burgerluchtvaartorganisatie (ICAO). Afgelopen jaar hebben de Nederlandse luchtvaartmaatschappijen een monitoringsplan bij de NEa ingediend waarin ze hebben aangegeven hoe ze de uitstoot gaan monitoren in het kader van CORSIA.
2019 en 2020 vormen de ‘baseline jaren’ van CORSIA. Vanaf 2021 wordt alle uitstoot die boven het gemiddelde van de ‘baseline-jaren’ gecompenseerd door het kopen van kredieten in CO2-reductie projecten. Op deze manier wil de internationale luchtvaart de groei van de luchtvaartsector CO2 neutraal maken vanaf 2020. Hoe EU-ETS en CORSIA zich gaan verhouden tot elkaar is nog afhankelijk van politieke besluitvorming binnen de EU. De Europese Commissie zal dit jaar een impact analyse maken van de verschillende mogelijkheden. De aangepaste scope van het EU-ETS luchtvaart staat op dit moment vast tot 2023.
CO2-uitstoot EU-luchtvaart vlakt af
In 2019 is de CO2-uitstoot van de vluchten binnen Europa (ETS-luchtvaart) met 1% gestegen. Daarmee stijgt de uitstoot aanzienlijk minder hard dan in voorgaande jaren. De uitstoot steeg tussen 2013 en 2018 gemiddeld met 5% per jaar.
Onderzoek CO2 efficiëntie cijfers
De CO2 die Nederlandse ETS-bedrijven uitstoten kan op verschillende manieren vrijkomen, bijvoorbeeld bij opwekken van energie, door het verbranden van aardgas of kolen, of bij het maken van een product zoals staal. De afgelopen vijf jaar is de CO2-uitstoot van alle ETS-bedrijven gezamenlijk ieder jaar gedaald. Die daling zegt echter niets over hoe CO2-efficient de bedrijven zijn. Een bedrijf wordt op CO2 gebied pas efficiënter als dezelfde hoeveelheid producten kan worden gemaakt of dezelfde hoeveelheid energie kan worden opgewekt tegen een lagere CO2-uitstoot.
Om te zien of de Nederlandse ETS bedrijven niet alleen minder CO2 zijn gaan uitstoten de afgelopen jaren maar ook efficiënter zijn geworden sinds 2008, is de NEa in 2019 gestart met een groot onderzoek waarvan de eerste resultaten in juni 2020 worden verwacht. In de loop van het jaar zal er steeds meer informatie beschikbaar komen en kan de CO2-efficiency van de Nederlandse bedrijven vergeleken worden met die van de ETS bedrijven in andere Europese landen. Mede door dit onderzoek wordt duidelijk welke stappen de bedrijven al hebben gezet en welke er nog nodig zijn om de klimaatdoelen van 2030 en 2050 te halen.
NEa gaat CO2 heffing uitvoeren
De NEa is betrokken geweest bij de invulling van de wetgeving rondom de Nederlandse CO2- heffing vanwege de deskundigheid op het gebied van klimaatinstrumenten en van de bedrijven die onder emissiehandel vallen.
De CO2 heffing gaat nauw aansluiten bij de monitoring van het systeem van emissiehandel. De van de heffing vrijgestelde emissies worden vastgesteld op basis van de EU-ETS benchmarks. De kennis en ervaring die de NEa heeft met de benchmarksystematiek voor het toewijzen van gratis emissierechten was goed bruikbaar in het inrichten van de heffingssystematiek. Bij de advisering was het uitgangspunt dat de regelgeving goed uitvoerbaar moet zijn, zowel voor bedrijven als voor de NEa. Tevens is daarbij steeds gekeken naar de uitvoerings- en administratieve lasten, door de regels goed aan te laten sluiten bij de bestaande verplichtingen binnen het ETS.
De wetgeving is in april 2020 in consultatie gebracht.
Veel nieuwe handelsrekeningen geopend in Nederlandse CO2-register
Afgelopen jaar heeft de NEa ongeveer 60 nieuwe handelsrekeningen geopend in het CO2-register. Al sinds 2018 heeft de NEa te maken met een groei van het aantal aanvragen voor handelsrekeningen. Dit heeft onder andere te maken met Brexit, waardoor bedrijven hun rekening en rechten verplaatsen uit het Britse CO2-register naar onder meer het Nederlandse CO2-register. De rekeningen zijn zowel van bedrijven die deelnemen aan het ETS, bijvoorbeeld in het Verenigd Koninkrijk, en van partijen die vrijwillig handelen in emissierechten.
Advies aanscherping vestigingseis
De NEa heeft in 2019 aan de minister van Economische Zaken en Klimaat een advies uitgebracht om een aanvullende risico-mitigerende maatregel te treffen voor het Nederlandse deel van het CO2-register. De voorgesteld maatregel is een registratie-eis in het Nederlandse KVK voor buitenlandse rekeninghouders die een handelsrekening hebben in het Nederlandse register. Deze maatregel zorgt ervoor dat het financiële toezicht op buitenlandse partijen wordt vergroot. De NEa denkt dat dit bijdraagt een het waarborgen van de veiligheid van de handel in emissierechten.
CO2-minimumprijs elektriciteitsopwekking
Het kabinet heeft in het Klimaatakkoord een CO2-minimumprijs voor de productie van elektriciteit aangekondigd. Medio 2019 is daarvoor een wetsvoorstel ingediend bij de Tweede Kamer. Doel van de maatregel is om bedrijven die elektriciteit opwekken te stimuleren in investeringsbeslissingen meer rekening te houden met de gevolgen van CO2–uitstoot. Het wetsvoorstel sluit nauw aan bij de regelingen van het EU ETS en de NEa is de beoogde uitvoeringsorganisatie. In deze voorbereidende fase heeft de NEa geadviseerd over het voorstel en de nadere regelgeving. Als het voorstel is aangenomen zal de NEa toezien op de monitoring en rapportages van emissies van elektriciteitsopwekking. Daarnaast zal de NEa in de toekomst verantwoordelijk zijn voor heffing en invordering van belastingen op basis van deze wet.
