De NEa is een deskundige autoriteit voor de uitvoering van en het toezicht houden op CO2 uitstoot en op de toename van gebruik van biobrandstoffen. De NEa geeft uitvoering aan en houdt toezicht op marktinstrumenten die erop gericht zijn klimaatdoelen te realiseren. Naast uitvoering en toezicht, is de NEa verantwoordelijk voor de handhaving. De NEa beboet wanneer nodig.
Zij borgt dat bedrijven, die deelnemen aan het Europese emissiehandelssysteem (EU ETS) of vallen onder de wet- en regelgeving voor hernieuwbare energie vervoer en brandstoffen luchtverontreiniging, voldoen aan hun verplichtingen.
Bestuur NEa
De NEa is een agentschap, met een driekoppig bestuur als een zelfstandig bestuursorgaan (zbo). Dat betekent dat de medewerkers van de NEa alle wettelijke taken onder verantwoordelijkheid van het bestuur uitvoeren. De zbo-status brengt met zich mee dat het bestuur beslissingen onafhankelijk van de politiek neemt.
Evaluatie zbo
Op grond van de Kaderwet zelfstandige bestuursorganen wordt elke zbo iedere vijf jaar geëvalueerd. Vorig jaar heeft de minister van Economische Zaken en Klimaat (EZK) de evaluatie van het zbo NEa aan de Tweede Kamer aangeboden, vergezeld van zijn reactie op de aanbevelingen. De belangrijkste conclusie van de evaluatie is dat de NEa haar taken op doelmatige en doeltreffende wijze uitvoert. De NEa heeft aanbevelingen uit de evaluatie geïmplementeerd en werkt met het ministerie van EZK verder aan het vervolg op de evaluatie.
Activiteiten bestuur 2018
Het bestuur van de NEa vergaderde in 2018 elf keer. Het bestuur neemt beslissingen op bezwaren die worden ingediend tegen een besluit van de NEa. Daarnaast stelt het bestuur de kaders vast, o.a. voor interventies en de nalevingsstrategie. Het bestuur heeft in 2018 de nalevingsstrategie van de NEa gepubliceerd. De nalevingsstrategie is het beleid waarmee de NEa wil bereiken dat de doelgroep haar verplichtingen in de regelgeving voor emissiehandel en energie voor vervoer nakomt. Openbaarmaking van het aantal opgelegde boetes dat onherroepelijk is, maakt daar vanaf dit jaar deel van uit. In 2018 heeft het bestuur de ervaringen met de zogenaamde Beleidsregels voor het domein emissiehandel besproken. De Beleidsregels zijn het kader voor de sancties van de NEa bij overtredingen van de regelgeving.
Het bestuur heeft de procedure voor bezwaar en beroep onder de loep genomen. Tegen vrijwel alle NEa-besluiten staat de mogelijkheid van bezwaar en beroep open. De procedure is verduidelijkt en op de website gepubliceerd.
De NEa hanteert een scheiding van functies op het gebied van toezicht en handhaving. In 2018 heeft de NEa verschillende regelingen en processen voor de functiescheiding besproken en enkele verbeteringen ingevoerd.
Vorig jaar hebben vele partijen aan een Klimaatakkoord gewerkt. Het ontwerpakkoord bevat tal van maatregelen die van belang zijn voor de werking van emissiehandel en inzet van duurzame energie in vervoer. Daarom heeft het bestuur een aantal malen een strategische bespreking gewijd aan het Klimaatakkoord. Ook is diverse malen overleg gevoerd met de meest betrokken ministeries over onder meer de uitvoerbaarheid van mogelijke maatregelen.
Het bestuur is van mening dat de NEa haar rol moet kunnen spelen in de beleidscyclus en haar kennis en inzichten moet delen met het netwerk van doelgroep, overheden en maatschappelijke organisaties. Daarom heeft het bestuur vorig jaar diverse netwerkgesprekken gevoerd en werkbezoeken afgelegd.
Nalevingsstrategie
De nalevingsstrategie vormt het beleid van de NEa waarmee zij op efficiënte en effectieve wijze de naleving van de regelgeving Energie voor Vervoer en het EU ETS bevordert. De aanpak bestaat uit een mix aan maatregelen om de risico’s adequaat te beheersen en een betrouwbare uitvoering van de systematiek te borgen, bestaande uit voorlichting en communicatie, register en rekeningbeheer, toezicht, handhaving, verificatie en reflecties uit toezicht. Daarbij bepaalt de NEa op basis van risicosturing per situatie welke maatregel of combinatie van maatregelen het beste ingezet kan worden. Deze onderdelen hangen daardoor onderling samen en versterken elkaars effect om naleving te bevorderen. Zo zorgt goede voorlichting voor meer spontane naleving waardoor minder toezicht en handhaving noodzakelijk is. Een goed werkend register zorgt daarbij voor minder invoerfouten. Hieruit kan de NEa de door bedrijven ingevoerde informatie eenvoudig onttrekken, ter ondersteuning van toezicht en uitvoeringstaken en op basis waarvan zij jaarlijks rapporteert.
Behandelde bezwaren en beroepen 2018
- Emissiehandel beroepen
De rechtbank Den Haag heeft uitspraak gedaan in één zaak waarin in 2017 beroep was ingesteld. Het beroep is ongegrond verklaard. De Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft in 2018 uitspraak gedaan in een hoger beroep dat in 2017 was ingesteld. Inhoudelijk is de NEa in het gelijk gesteld; wel werd de opgelegde bestuurlijke boete verder verlaagd. - Emissiehandel bezwaren
Er is een bezwaarschrift ingediend dat echter vervolgens is ingetrokken. Het bezwaar betrof de intrekking van een emissievergunning. Ook is een bezwaarschrift ingediend dat in 2019 verder wordt behandeld. Dit bezwaarschrift betreft een opgelegde bestuurlijke boete. - Energie voor vervoer beroepen
Een beroepszaak bij de rechtbank is geëindigd met een uitspraak in een handhavingszaak. De NEa is geheel in het gelijk gesteld. Verder is een hoger-beroepszaak geëindigd met een uitspraak in een handhavingszaak. De NEa is wat de inhoud betreft in het gelijk gesteld, maar de afdeling heeft de hoogte van de boete neerwaarts bijgesteld. - Energie voor vervoer bezwaren
Door een bedrijf is bezwaar aangetekend.
NEa gaat haar boetes openbaar maken
Het bestuur heeft in december 2018 besloten dat het besluiten tot oplegging van boetes gaat publiceren. Het nieuwe beleid zal ingaan voor boetes die in 2019 onherroepelijk zijn geworden.
Het publiceren van opgelegde sancties is de laatste jaren een steeds gangbaarder onderdeel van de nalevingstrategie van Nederlandse toezichthouders. De NEa ziet meerwaarde in het publiek maken van haar boetebesluiten gelet op de afschrikwekkende werking die uitgaat van het openbaar maken van boetebesluiten. Bevorderen van de naleving door ondertoezichtsgestelden heeft immers de voorkeur boven bestrijding van overtredingen door toezicht en handhaving. Verder dient openbaarmaking transparantie op dit vlak; er wordt door publicatie zichtbaar gemaakt dat de NEa als toezichthouder boetes oplegt wanneer wet- en regelgeving wordt overtreden. Gelet op deze doelen kiest de NEa ervoor om de boetebesluiten samengevat en geanonimiseerd op haar website te plaatsen wanneer de besluiten onherroepelijk zijn geworden en dus geen bezwaar of beroep meer tegen die besluiten kan worden ingesteld. Anonimisering zal inhouden dat geen gegevens worden vermeld die herleidbaar zijn tot de overtreder. Vóór de publicatie zal de overtreder de gelegenheid worden geboden in een zienswijzeprocedure na te gaan of de voorgestelde anonimisering toereikend is.
Overigens worden de boetes voor het overtreden van de inleverplicht als gevolg van de Europese regelgeving op dit moment al in de Staatscourant bekendgemaakt.
